Τι είναι η ERCP (Ενδοσκοπική Παλίνδρομη Χολάγγειο-Παγκρεατογραφία) και γιατί γίνεται;

Είναι η εξέταση που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και αντιμετώπιση παθήσεων των χοληφόρων οδών και του παγκρέατος. Ανάλογα με την δυσκολία της επέμβασης, η ERCP μπορεί να διαρκέσει από μισή έως και δύο ώρες και διενεργείται υπό ακτινολογικό έλεγχο.

Λόγω του ελάχιστου επεμβατικού τρόπου της ERCP ο ασθενής αποφεύγει δύσκολες χειρουργικές επεμβάσεις που απαιτούν πολλές ημέρες νοσηλείας και παρουσιάζουν μεγάλα ποσοστά επιπλοκών.

Γίνεται με τη χρήση ενός ειδικού εύκαμπτου σωλήνα που ονομάζεται δωδεκαδακτυλοσκόπιο, το οποίο εισέρχεται δια του στόματος στον οισοφάγο, στο στομάχι και ακολούθως στο δωδεκαδάκτυλο.

Οι πιο συχνές ενδείξεις για την διενέργεια μιας ERCP είναι:

  • Η διάγνωση και η αφαίρεση λίθων μέσα από τον χοληδόχο πόρο (χοληδοχολιθίαση).
  • Η ανεύρεση της αιτίας και αντιμετώπιση του ικτέρου. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να τοποθετηθεί από τον γιατρό ένας μικρός σωλήνας (stent) έτσι ώστε να παροχετεύεται η χολή στο λεπτό έντερο.
  • Αντιμετώπιση επιπλοκών κάποιων χειρουργικών επεμβάσεων, όπως η διαφυγή χολής, μετά από χολοκυστεκτομή.
  • Όγκος παγκρέατος – χοληφόρων.

Με την ERCP ο επεμβατικός γαστρεντερολόγος μπορεί να καθαρίσει το χοληδόχο πόρο από λίθους, τους οποίους αφαιρεί με ειδικούς καθετήρες και εργαλεία. Ο ασθενής με τον τρόπο αυτό απαλλάσσεται από τον κίνδυνο μιας πιθανής χολαγγειίτιδας ή οξείας παγκρεατίτιδας, καταστάσεις που έχουν υψηλή νοσηρότητα και δυνατόν να είναι επικίνδυνες για τη ζωή του/της. Στις περιπτώσεις απόφραξης των χοληφόρων από στενώσεις ή όγκους των χοληφόρων οδών ή του παγκρέατος, μπορεί να γίνει τοποθέτηση πλαστικής ή μεταλλικής ενδοπρόσθεσης (stent). Έτσι, αποκαθίσταται η φυσιολογική ροή της χολής και ο ασθενής ανακουφίζεται από τον ίκτερο. Σε περίπτωση διαφυγής χολής μετά από λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, μπορεί να τοποθετηθεί πλαστικό stent το οποίο «γεφυρώνει» το σημείο της διαφυγής και εμποδίζει έτσι τη χολή να ρέει μέσα στην κοιλιά.

Για να κάνετε ERCP θα πρέπει να εισαχθείτε σε Νοσοκομείο όπου υπάρχει η κατάλληλη υποδομή για την επέμβαση.

Για τη διενέργεια της εξέτασης θα πρέπει οπωσδήποτε ο ασθενής να σταματήσει την όποια αντιπηκτική αγωγή (Warfarin, Xarelto, Eliquis, ηπαρίνη, κλοπιδογρέλη – Plavix κ.λ.π) που λαμβάνει και να την αντικαταστήσει με υποδόριες ενέσεις ηπαρίνης. Αυτό θα γίνει πάντα σε συνεννόηση με τον θεράποντα καρδιολόγο.

Απαγορεύεται η λήψη οποιασδήποτε τροφής 12 τουλάχιστον ώρες πριν την επέμβαση και πρέπει να αποφύγετε τη λήψη υγρών την ημέρα της εξέτασης.

Αν είστε έγκυος παρακαλούμε να μας ενημερώσετε.

Η ERCP πρέπει πάντα να εκτελείται από εξειδικευμένο προσωπικό.

Φθάνοντας στο ακτινολογικό τμήμα η νοσηλεύτρια/ης θα σας οδηγήσει στο χώρο προετοιμασίας της εξέτασης και θα παραλάβει το έντυπο συγκατάθεσης διενέργειας της εξέτασης το οποίο έχετε υπογράψει. Ακολούθως θα φορέσετε μία ρόμπα του ενδοσκοπικού τμήματος. Θα πρέπει επίσης να αφαίρεσετε τεχνητές οδοντοστοιχίες, καθώς και τα γυαλιά οράσεως τα οποία θα κρατηθούν ασφαλή από το προσωπικό της μονάδας μέχρι το τέλος της εξέτασης

Θα σας ζητηθεί να ξαπλώσετε στην κοιλιά σας στο κρεβάτι του ακτινοσκοπικού μηχανήματος Πριν την εξέταση θα τοποθετηθεί στο χέρι σας φλεβοκαθετήρας από όπου θα χορηγηθούν κατασταλτικά και αναλγητικά φάρμακα από τον αναισθησιολόγο.

Στη συνέχεια το ειδικό εύκαμπτο ενδοσκόπιο προωθείται από τον ιατρό από το στόμα μέχρι και το φύμα του Vater που βρίσκεται στο δωδεκαδάκτυλο. Εκεί ο ιατρός θα περάσει μέσω του ενδοσκοπίου κάποιους λεπτούς καθετήρες μέσα στον χοληδόχο ή τον παγκρεατικό πόρο. Με την βοήθεια αυτών των καθετήρων γίνεται έγχυση σκιαγραφικού υγρού και απεικονίζεται στην ακτινοσκόπηση το χοληφόρο δένδρο ή και ο παγκρεατικός πόρος. Εάν κριθεί απαραίτητο μπορεί να γίνει μία τομή στο φύμα του Vater (σφιγκτηροτομή), έτσι ώστε να είναι δυνατή η αφαίρεση των λίθων με τη βοήθεια ενός μπαλονιού ή η τοποθέτηση του stent ανάλογα με την περίπτωση. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης εάν εντοπιστεί όγκος στα χοληφόρα υπάρχει η δυνατότητα λήψης κυττάρων για ιστοπαθολογική εξέταση.

Ο γιατρός θα ενημερώσει τον συγγενή ή τον νοσηλευτή που σας συνοδεύει για τα αποτελέσματα της ERCP και θα δοθεί γραπτή έκθεση.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας επιτρέπεται η λήψη υγρών 3 ώρες μετά την επέμβαση εκτός εάν ο γιατρός δώσει άλλες οδηγίες.

Υπάρχει ένα μικρό ποσοστό (έως και 10%) όπου για ανατομικούς κυρίως λόγους δεν είναι δυνατόν να ολοκληρωθεί η ERCP.

Εάν συμβούν επιπλοκές, συνήθως αυτές είναι ήπιες. Σοβαρές επιπλοκές σπανίζουν.

H ERCP αποτελεί την λιγότερο επικίνδυνη πράξη από τις εναλλακτικές χειρουργικές λύσεις για τις παθήσεις των χοληφόρων και του παγκρέατος. Όπως με κάθε επέμβαση υπάρχουν πιθανές επιπλοκές αλλά τα ποσοστά εμφάνισης τους είναι χαμηλά. Οι συχνότερες επιπλοκές που μπορούν να εμφανιστούν είναι οι πιο κάτω:

  • Παγκρεατίτιδα (εμφανίζεται σε ποσοστό 3-5%). Πρόκειται για φλεγμονή στο πάγκρεας και συνήθως είναι ήπια. Εκδηλώνεται με πόνο στην κοιλιά και εμετούς λίγες ώρες μετά και επιβεβαιώνεται με εξετάσεις αίματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ασθενής αναρρώνει πλήρως σε λίγες ημέρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις η παγκρεατίτιδα μπορεί να είναι σοβαρής μορφής και ο ασθενής θα πρέπει να κρατηθεί για νοσηλεία.
  • Αιμορραγία (εμφανίζεται σε ποσοστό 1-2%). Μπορεί να συμβεί μετά από διενέργεια σφιγκτηροτομής και συνήθως σταματά από μόνη της.
  • Διάτρηση του δωδεκαδάκτυλου. Είναι πολύ σπάνια επιπλοκή και μπορεί να συμβεί είτε κατά την διενέργεια της σφιγκτηροτομής είτε σπανιότερα από το ενδοσκόπιο. Για την αντιμετώπιση της μπορεί να απαιτηθεί χειρουργείο.
  • Λοιμώξεις στα χοληφόρα (χολαγγείτιδα). Συνήθως αντιμετωπίζονται με ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών.

Παρόλο ότι οι επιπλοκές σπανιότατα συμβαίνουν κατά ή μετά τη διενέργεια της ERCP, μετά την εξέταση επικοινωνήστε μαζί μας σε περίπτωση ασυνήθιστα έντονου πόνου στην κοιλιά ή στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, πυρετού, ή μαύρων κοπράνων.